Poczucie jakoĹci Ĺźycia osĂłb z kadry kierowniczej w Ĺwietle Modelu OsobowoĹciowo-Aksjologicznego MOA

Barbara MrĂłz
DOI:10.14691/CPPJ.22.2.183
Rocznik: 2016 Tom: 22 Numer: 2
Strony: 183-194
Tradycja eudajmonistyczna i jej treĹci obecne w pracach takich psychologów, jak H.A. Murray, G. Allport, C. Rogers bÄ dĹş A. Maslow, identyfikowana jest wspóĹczeĹnie z koncepcjami C. Ryff, M. Seligmana czy M. Csikszentmihalyia. Model OsobowoĹciowo-Aksjologiczny MOA skonstruowany zostaĹ na bazie tej tradycji, a testowane w przeprowadzonych badaniach hipotezy sformuĹowano na podstawie: koncepcji potrzeb R.M. Ryana i E.L. Deciego, przystosowania J. Rottera, wartoĹci M. Rokeacha oraz wskaĹşników osiÄ gniÄÄ zawodowych w rozumieniu B. Mróz. Przeprowadzono eksploracyjnÄ analizÄ czynnikowÄ , aby zweryfikowaÄ strukturÄ danych. WyodrÄbnienia skĹadników w TeĹcie Przymiotnikowym (The Adjective Check List Manual – ACL) dokonano za pomocÄ metody gĹównych skĹadowych PCA, zanalizowano wykres osypiska, którego ksztaĹt wyraĹşnie wskazaĹ na trzy istotne skĹadniki (wymiary). W sumie uzyskane skĹadniki wyjaĹniaĹy 66,29% wariancji, co jest wynikiem znaczÄ cym. SkĹadnik pierwszy wyjaĹniĹ 34,62% wariancji, drugi – 20,94%, trzeci – 10,74%. PozostaĹe skĹadniki, od czwartego wĹÄ cznie, wyodrÄbniĹy zaledwie od 3 do 0,13% wariancji. SkĹadniki miaĹy zarówno w miarÄ równomierne wysycenie zmiennych wyjĹciowych w poszczególnych czynnikach, jak i teĹź ostry i wyraĹşny zakresowo sens psychologiczny, co pozwoliĹo im nadaÄ nazwy: kompetencje, relacje, autonomia. W dalszej kolejnoĹci zbudowano model ĹcieĹźkowy konfirmacyjnej analizy czynnikowej, uzyskujÄ c dobre dopasowanie modelu do danych. Za pomocÄ analizy regresji oraz równaĹ strukturalnych oceniono wpĹyw badanych zmiennych. OkazaĹo siÄ, Ĺźe testowany MOA znaczÄ co róĹźnicuje pracowników wyĹźszego szczebla. WspóĹczynnik determinacji uzyskaĹ 47% wariancji wyjaĹnianej zmiennej poczucia jakoĹci Ĺźycia w modelu strukturalnym. Ponad poĹowÄ zmiennoĹci wyników poczucia jakoĹci Ĺźycia moĹźna tĹumaczyÄ zwiÄ zkiem obszarów osobowoĹci i wartoĹci. Odpowiednio wartoĹci te dla kobiet wyniosĹy 48%, a dla mÄĹźczyzn – 39%. Ustalono nowe wymiary osobowoĹciowe, stylu zarzÄ dzania i aksjologiczne istotne dla efektywnego funkcjonowania zawodowego. OsobowoĹciowe: przystosowanie, kompetencje, relacje, autonomia; stylu zarzÄ dzania: powierzanie innym zadaĹ o duĹźym znaczeniu; aksjologiczne: dojrzaĹa miĹoĹÄ oraz zabezpieczenie bytu dla rodziny. Model MOA moĹźe byÄ przydatny do oceny uwarunkowaĹ osobowoĹciowo-aksjologicznych osób dorosĹych w zakresie badaĹ nad jakoĹciÄ Ĺźycia róĹźnych grupach.